Η Βάθεια είναι ένας από τους πιο εντυπωσιακούς παραδοσιακούς οικισμούς και σίγουρα ο πιο φωτογραφημένος σε ολόκληρη τη Λακωνική Μάνη.
Σε κάποια από τις πολλές στροφές του δρόμου από Γερολιμένα προς Μαρμάρι αποκαλύπτεται η Βάθεια, κτισμένη σε περίοπτη θέση σαν ακρόπολη στην κορυφή του λόφου, έχοντας θέα από τη μία την πολύσχημη ακτή και από την άλλη τα ξερά, άγρια βουνά.
Ο ένας πύργος βρίσκονται σε πολύ κοντινή απόσταση από τον άλλον, έτσι λειτουργούσαν και σαν τείχος προστασίας από τους επίδοξους κατακτητές – Τούρκους, πειρατές και όποιον άλλον.
Η Βάθεια έχει καταλάβει αυτή την κορυφή εδώ και αιώνες. Οι ιστορικές πηγές μιλούν γι’ αυτήν από τα μέσα του 16ου αιώνα. Ο σημερινός οικισμός διαμορφώθηκε στον λόφο κυρίως μετά τον 18ο αιώνα, ήκμασε τον 19ο και άρχισε να φθίνει από τις αρχές του 20ού αιώνα. Τον 19ο αιώνα ο οικισμός είχε 300 περίπου κατοίκους οι οποίοι είχαν ως ασχολίες τη στοιχειώδη καλλιέργεια δημητριακών, την κτηνοτροφία, το κυνήγι αλλά και την πειρατεία.
Στα τέλη του 19ου αιώνα στράφηκαν προς την καλλιέργεια της ελιάς και στον οικισμό στήθηκαν τέσσερα λιοτρίβια.
Από τις πρώτες δεκαετίες του 20 αιώνα, όπως συνέβη και με άλλα μικρά μέρη της Ελλάδας, άρχισε η φυγή των κατοίκων προς τις πόλεις και έτσι το 1979 μέσα στον παραδοσιακό οικισμό απέμειναν μόνο 11 κάτοικοι, κυρίως μοναχικές ηλικιωμένες γυναίκες, να ζουν μια ζωή δύσκολη, αποκομμένοι και στερημένοι από τα πάντα, τριγυρισμένοι από ερείπια, εγκατάλειψη και αναμνήσεις. Το ηλεκτρικό ρεύμα έφθασε εκεί το 1980!
Το 1981 ο οργανισμός Τουρισμού αναστύλωσε και αναπαλαίωσε κάποια πυργόσπιτα, μετατρέποντας τα σε ξενώνες, επιδεικνύοντας μεγάλο σεβασμό στην αρχιτεκτονική κληρονομιά τους. Η Βάθεια και ο παλαιός- νέος οικισμός της ήταν και ένας από τους πρώτους λόγους που η Μάνη άρχισε να αναπτύσσεται τουριστικά. Όμως αυτή η προσπάθεια έμεινε ημιτελής.
H Βάθεια τελικά δεν κατάφερε να αναγεννηθεί. Οι περισσότεροι αναπαλαιωμένοι πύργοι είναι πια έρημοι. Η σημερινή εικόνα του χωριού είναι αντιφατική. Η υπέροχη αρχιτεκτονική ομορφιά συνδυάζεται με μία εικόνα εγκατάλειψης. Μπορεί να θαυμάσει εξωτερικά κανείς αυτά τα υπέροχα πυργόσπιτα αλλά δεν μπορεί να επισκευθεί το εσωτερικό τους. Ο οικισμός κατοικείται κυρίως το καλοκαίρι, όταν λειτουργούν και κάποιοι ξενώνες. Αλλά πρόκειται για ελάχιστους ανθρώπους.
Στη Βάθεια δεν θα έρθετε ούτε για να φάτε, ούτε για να διασκεδάσετε. Θα έρθετε για να δείτε από κοντά ένα υπαίθριο μουσείο. Ένα μουσείο ελληνικής ιστορίας και λαϊκής αρχιτεκτονικής. Αλλά και ένα κομμάτι ιστορίας του ελληνικού τουρισμού.
