Μια επιχείρηση ανακατανομής πάνω από 1 δισ. ευρώ έργων και προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2021-2027 αλλά και του Ταμείου Ανάκαμψης βρίσκεται σε εξέλιξη αυτή την περίοδο, με κερδισμένους και χαμένους και με κυρίαρχο στόχο να μη χαθούν οι διαθέσιμοι πόροι για τη χώρα.
Στους μεγάλους κερδισμένους συγκαταλέγονται τα προγράμματα στέγασης, που έχουν αποκτήσει πολιτική προτεραιότητα για την κυβέρνηση αλλά και τις Βρυξέλλες εξασφαλίζοντας επιπλέον κοινοτικούς πόρους.
Είναι η περίοδος της ενδιάμεσης αναθεώρησης του ΕΣΠΑ, που συμπίπτει με την τελευταία –κατά τη δήλωση της Κομισιόν– αναθεώρηση του Ταμείου Ανάκαμψης και στο υπουργείο Οικονομικών έχουν ήδη χαράξει γραμμή και διαμορφώσει προτάσεις. Πάνω από 500 εκατ. ευρώ θα φύγουν από υφιστάμενα έργα του ΕΣΠΑ για να κατευθυνθούν αλλού και άλλα τόσα θα αλλάξουν χέρια στο Ταμείο Ανάκαμψης.
Ως προς το ΕΣΠΑ, η κυβέρνηση έχει ήδη αποφασίσει ποιες θα είναι οι προτεραιότητές της, συμβατές με αυτές που προτείνει η Κομισιόν: Περίπου 250-300 εκατ. ευρώ θα προωθηθούν στο πρόγραμμα STEP, που προωθεί η Κομισιόν για την ανάπτυξη τεχνολογιών και δεξιοτήτων κρίσιμων για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Ψηφιακή τεχνολογία, καινοτομία και άμυνα πρωταγωνιστούν εδώ, με δυνατότητα χρηματοδότησης και μεγάλων επιχειρήσεων και όχι μόνο μικρομεσαίων, όπως συνήθως χρηματοδοτούνται από τα κονδύλια συνοχής. Οι πόροι θα προέλθουν από περικοπές άλλων έργων του προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα».
Αλλα 130-150 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για τη στέγαση και σύμφωνα με πληροφορίες θα αφορούν ένα νέο πρόγραμμα για την επιδότηση επιτοκίου ακόμη και υφιστάμενων δανείων, που θα απευθύνεται αποκλειστικά σε κοινωνικά ευάλωτες ομάδες. Οι πόροι θα εξασφαλισθούν από ανακατανομή στο πλαίσιο του προγράμματος «Ανθρώπινο Δυναμικό». Σημειώνεται ότι το στεγαστικό χρηματοδοτείται από διάφορες πλευρές από τους κοινοτικούς πόρους, με τη στήριξη να αθροίζεται συνολικά σε 6,5 δισ. ευρώ, όπως επισημαίνεται από πηγές του οικονομικού επιτελείου.
Επίσης θα ανακατευθυνθούν κονδύλια προς έργα για τη διαχείριση υδάτινων πόρων και λυμάτων.
Θα αφορούν την επιδότηση επιτοκίου ακόμη και υφιστάμενων δανείων. Σε εξέλιξη η προσπάθεια ανακατανομής πόρων άνω του 1 δισ. ευρώ.
Οι παραπάνω είναι προτάσεις της ελληνικής κυβέρνησης που μένει να συμφωνηθούν με την Κομισιόν, κάτι που τοποθετείται προς το τέλος του καλοκαιριού.
Νωρίτερα, την άλλη εβδομάδα πιθανώς, θα υποβληθούν και οι προτάσεις για ακόμη μία αναθεώρηση του Ταμείου Ανάκαμψης. Μεταξύ άλλων οι πληροφορίες αναφέρουν πως ενισχύονται οι πόροι για την ψηφιοποίηση και τις οπτικές ίνες στα κτίρια, δημιουργείται πρόγραμμα για την καταγραφή των αυθαιρέτων από δορυφόρους με μεθόδους τεχνητής νοημοσύνης, αυξάνεται η δράση του βιομεθανίου, ενισχύεται η ψηφιακή μεταρρύθμιση της υγείας, προστίθενται 106 ηλεκτρικά λεωφορεία, χρηματοδοτείται η δημιουργία διαβάσεων στα σχολεία. Μεταξύ των περικοπών είναι πόροι των Περιφερειακών Κέντρων Πολιτικής Προστασίας.
Θα ακολουθήσει η υποβολή του 6ου αιτήματος για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, ύψους 3,9 δισ. ευρώ.
Καθώς πλησιάζει η λήξη του Ταμείου Ανάκαμψης τον Αύγουστο του 2026 και βαδίζουμε στο μέσον του ΕΣΠΑ 2021-2027, το μείζον ζήτημα είναι σε ποια κατεύθυνση θα κινηθεί η χρηματοδότηση της επόμενης προγραμματικής περιόδου, με τις συζητήσεις να περιέχουν ανησυχητικά στοιχεία για την Ελλάδα και για τις άλλες χώρες συνοχής, καθώς δίνεται προτεραιότητα στην ανταγωνιστικότητα και στις οριζόντιες πολιτικές, ενδεχομένως εις βάρος της πολιτικής συνοχής. Οι ελληνικές θέσεις, όπως επισήμανε και ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης, είναι ότι «δεν μπορεί να υπάρχει Ευρώπη χωρίς σύγκλιση των περιφερειών και δεν μπορεί να υπάρχει σύγκλιση των περιφερειών χωρίς πολιτική συνοχής».
Εν τω μεταξύ, η απορρόφηση των διαθέσιμων πόρων προϋποθέτει αγώνα δρόμου. Ο κ. Παπαθανάσης υποστηρίζει ότι οι πρώτες θέσεις στην απορροφητικότητα που διατηρεί η Ελλάδα δείχνουν «πως κάτι κάνει καλά». Στο ΕΣΠΑ είναι 2η στην απορροφητικότητα και στο Ταμείο Ανάκαμψης στην 7η θέση.
