Τη μερική αναστολή της Συμφωνίας Σύνδεσης Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ισραήλ για θέματα που σχετίζονται με το εμπόριο, καθώς και την επιβολή κυρώσεων κατά δύο ακροδεξιών υπουργών της κυβέρνησης του Μπενιαμίν Νετανιάχου, πρότεινε η Κομισιόν, όπως έκανε γνωστό η Ύπατη Εκπρόσωπος της Ε.Ε., Κάγια Κάλας.
Η κ. Κάλας ανέφερε ότι ο στόχος δεν είναι να τιμωρηθεί το Ισραήλ, αλλά να βελτιωθεί η ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα.
Αναστολή των βασικών διατάξεων της Συμφωνίας για το εμπόριο
Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει την αναστολή των βασικών διατάξεων της Συμφωνίας που σχετίζονται με το εμπόριο. Αυτό στην πράξη σημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι στις εισαγωγές αγαθών από το Ισραήλ στην Ε.Ε., θα επιβάλλονται δασμοί στο επίπεδο που ισχύουν για οποιαδήποτε άλλη τρίτη χώρα με την οποία η Ε.Ε. δεν έχει συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών.
Η Επιτροπή αναστέλλει επίσης τη διμερή στήριξή της προς το Ισραήλ, με εξαίρεση τη στήριξη προς την κοινωνία των πολιτών και το Yad Vashem. Συγκεκριμένα, αυτό επηρεάζει τα μελλοντικά ετήσια κονδύλια μεταξύ 2025 και 2027, καθώς και τα εν εξελίξει έργα θεσμικής συνεργασίας με το Ισραήλ και τα έργα που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του μηχανισμού περιφερειακής συνεργασίας Ε.Ε. – Ισραήλ.
Τα εμπορικά μέτρα αν εγκριθούν από τις χώρες της Ε.Ε. εκτιμάται ότι θα αυξήσουν το κόστος ορισμένων ισραηλινών εισαγωγών, κυρίως γεωργικών, κατά περίπου 227 εκατ. ευρώ ετησίως.
Το Συμβούλιο της Ε.Ε. (κράτη-μέλη) πρέπει να εγκρίνει την απόφαση με ειδική πλειοψηφία.
Οι προτάσεις της Επιτροπής έρχονται σε συνέχεια μιας επανεξέτασης της συμμόρφωσης του Ισραήλ με το Άρθρο 2 της Συμφωνίας Σύνδεσης, κατά την οποία διαπιστώθηκε ότι «οι ενέργειες που έλαβε η ισραηλινή κυβέρνηση αποτελούν παραβίαση ουσιωδών στοιχείων που σχετίζονται με τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών αρχών». Αυτό δίνει το δικαίωμα στην ΕΕ να αναστείλει μονομερώς τη Συμφωνία.
Συγκεκριμένα, η παραβίαση αφορά στην «ταχέως επιδεινούμενη ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα μετά την στρατιωτική επέμβαση του Ισραήλ, τον αποκλεισμό της ανθρωπιστικής βοήθειας, την εντατικοποίηση των στρατιωτικών επιχειρήσεων και την απόφαση των ισραηλινών αρχών να προωθήσουν το σχέδιο οικισμού στην λεγόμενη περιοχή E1 της Δυτικής Όχθης, η οποία υπονομεύει περαιτέρω τη λύση των δύο κρατών».
Κυρώσεις κατά Ισραηλινών υπουργών και κατά στελεχών της Χαμάς
Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε σήμερα την επιβολή κυρώσεων κατά «εξτρεμιστών υπουργών της ισραηλινής κυβέρνησης», στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Καθεστώτος Κυρώσεων της ΕΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Πρόκειται για τον υπουργό Εθνικής Ασφάλειας, Ίταμαρ Μπεν Γκβιρ (πρώην υπουργός άμυνας) και τον υπουργό οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς. Προτείνονται, επίσης, νέες κυρώσεις κατά «βίαιων εποίκων» και συγκεκριμένα κατά τριών προσώπων και έξι οντοτήτων.
Παράλληλα, η Επιτροπή προτείνει κυρώσεις κατά δέκα μελών του πολιτικού γραφείου της Χαμάς.
Το Συμβούλιο της ΕΕ πρέπει να εγκρίνει την απόφαση για τις κυρώσεις με ομοφωνία. Το Συμβούλιο έχει μέχρι σήμερα καταχωρίσει στη λίστα με τις κυρώσεις, εννέα άτομα και πέντε οντότητες που συνδέονται με τον βίαιο εξτρεμισμό στη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ, καθώς και με την παρεμπόδιση της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα.
Εμπόριο Ε.Ε. – Ισραήλ
Σε ό,τι αφορά τις εμπορικές σχέσεις Ε.Ε. – Ισραήλ, αξίζει να σημειωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του Ισραήλ, αντιπροσωπεύοντας το 32% του συνολικού εμπορίου αγαθών του Ισραήλ με τον κόσμο το 2024. Το Ισραήλ είναι ο 31ος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ε.Ε.. Το συνολικό εμπόριο αγαθών μεταξύ ΕΕ και Ισραήλ το 2024 ανήλθε σε περίπου 42,6 δισεκατομμύρια ευρώ.
Οι εισαγωγές της Ε.Ε. από το Ισραήλ ανήλθαν σε 15,9 δισεκατομμύρια ευρώ, με κυριότερα τα μηχανήματα και εξοπλισμό μεταφορών (7 δισεκατομμύρια ευρώ, 43,9%), χημικά (2,9 δισεκατομμύρια ευρώ, 18%) και άλλα μεταποιημένα προϊόντα (1,9 δισεκατομμύρια ευρώ, 12,1%).
Οι εξαγωγές της Ε.Ε. προς το Ισραήλ ανήλθαν σε 26,7 δισεκατομμύρια ευρώ και αφορούσαν κυρίως μηχανήματα και εξοπλισμό μεταφορών (11,5 δισεκατομμύρια ευρώ, 43%), χημικά (4,8 δισεκατομμύρια ευρώ, 18%) και άλλα μεταποιημένα προϊόντα (3,1 δισεκατομμύρια ευρώ, 11,7%).
Το εμπόριο υπηρεσιών μεταξύ της Ε.Ε. και του Ισραήλ ανήλθε σε 25,6 δισ. ευρώ το 2023 (η ΕΕ εισάγει 10,5 δισ. ευρώ και εξάγει 15,1 δισ. ευρώ). Ωστόσο το εμπόριο υπηρεσιών δεν επηρεάζεται καθόλου από τη σημερινή πρόταση της Επιτροπής.
Υπενθυμίζεται ότι στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2025, στις 10 Σεπτεμβρίου 2025, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανακοίνωσε ότι η Επιτροπή θα προτείνει μερική αναστολή της συμφωνίας σύνδεσης με το Ισραήλ για εμπορικά θέματα.
Σήμερα η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε: «Τα φρικιαστικά γεγονότα που λαμβάνουν χώρα στη Γάζα σε καθημερινή βάση πρέπει να σταματήσουν. Πρέπει να υπάρξει άμεση κατάπαυση του πυρός, απεριόριστη πρόσβαση για όλη την ανθρωπιστική βοήθεια και απελευθέρωση όλων των ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς. Η Ε.Ε. παραμένει ο μεγαλύτερος χορηγός ανθρωπιστικής βοήθειας και αταλάντευτος υπέρμαχος της λύσης των δύο κρατών. Αντικατοπτρίζοντας αυτές τις δεσμεύσεις αρχής και λαμβάνοντας υπόψη τις σοβαρές πρόσφατες εξελίξεις στη Δυτική Όχθη, προτείνουμε να ανασταλούν οι εμπορικές παραχωρήσεις με το Ισραήλ, να επιβληθούν κυρώσεις σε εξτρεμιστές υπουργούς και βίαιους εποίκους και να ανασταλεί η διμερής στήριξη προς το Ισραήλ, χωρίς να επηρεαστεί το έργο μας με την ισραηλινή κοινωνία των πολιτών ή το Yad Vashem».
