«Η επίσκεψή σας, αντανακλά την δέσμευσή σας για έναν καλύτερο συντονισμό όλων των εταίρων εν μέσω μιας εξαιρετικά ρευστής διεθνούς συγκυρίας αλλά και όσων θα μας απασχολήσουν στο τρέχον εξάμηνο και αυτά είναι πολλά», σημείωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στις κοινές δηλώσεις μετά τη συνάντηση που είχε με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, στο Μέγαρο Μαξίμου, το πρωί της Δευτέρας (15/9).
Στις δηλώσεις του ο πρωθυπουργός, επικεντρώθηκε στις διεθνείς εξελίξεις και το μεταναστευτικό ενώ έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο ζήτημα της κοινής ευρωπαϊκής άμυνας και στο πρόγραμμα SAFE.
«Είχα την ευκαιρία να επαναφέρω στη συζήτηση μας την ανάγκη, κατά την άποψή μας, να υπάρχει ένα κοινό ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό εργαλείο, το οποίο θα μπορεί να χρηματοδοτεί αμυντικές αγορές κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, όπως παραδείγματος χάριν η αντιαεροπορική αντιπυραυλική προστασία», ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης και προσέθεσε: «Θεωρώ ότι η συζήτηση αυτή είναι ώριμη να γίνει και είμαι σίγουρος ότι θα την διεξάγουμε σε επόμενες συζητήσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Σε ό,τι αφορά τώρα τη συμμετοχή τρίτων χωρών σε αυτή τη νέα αμυντική πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η δική μας θέση είναι σαφής, ότι σε μία ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική άμυνας δεν μπορούν να μετέχουν χώρες οι οποίες απειλούν ακόμη με πόλεμο μέλη της Ένωσης.
Είναι, πιστεύω, στο χέρι τους να οικοδομήσουν καλές σχέσεις με την Ευρώπη, αλλά αυτό προϋποθέτει και έναν σεβασμό των αρχών της», συμπλήρωσε ο πρωθυπουργός.
Ο πρωθυπουργός εξέφρασε επίσης «τη στήριξη της χώρας στους πολωνούς εταίρους που πρόσφατα υπερασπίστηκαν τα ανατολικά σύνορα απέναντι σε μια ανοιχτή παραβίαση του εναέριου χώρου τους. Ως μέλη μιας ισχυρής Ευρώπης που δεν ενδίδει στον αναθεωρητισμό οφείλουμε να αποδεικνύουμε ότι δεν μπορεί να γίνει καμία παραβίαση της κυριαρχίας μας και των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.»
Αναφερόμενος στο ουκρανικό, για το οποίο ανέφερε ότι «παραμένει πολύ ψηλά στις προτεραιότητές μας», εξέφρασε δημόσια τη στήριξη της Ελλάδας «στη συνεννόηση που γίνεται μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΗΠΑ για τον τερματισμό του πολέμου και την έναρξη των ειρηνευτικών συνομιλιών, μια συζήτηση που προφανώς πρέπει να γίνει με τη συμμετοχή της Ουκρανίας και προφανώς βάση των θεμελιωδών προβλέψεων του Διεθνούς Δικαίου με σεβασμό στο απαραβίαστο των συνόρων και σίγουρα με τήρηση απαραίτητων εγγυήσεων ασφάλειας, με σημαντικότερη την ισχυρή αποτρεπτική δυνατότητα των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων.»
«Να αποφευχθεί οποιαδήποτε περαιτέρω κλιμάκωση στη Γάζα»
Για τις εξελίξεις στο μεσανατολικό ο πρωθυπουργός σημείωσε: «Στηρίζουμε έμπρακτα τις διαπραγματευτικές προσπάθειες για μία εκεχειρία που καταβάλλονται από την Αμερική, από το Κατάρ, από την Αίγυπτο.
Είμαστε όμως πολύ ανήσυχοι μετά την ανεπίτρεπτη παραβίαση της εδαφικής κυριαρχίας του Κατάρ, κάτι το οποίο υπογράμμισα και προσωπικά στον εμίρη του κράτους όταν επικοινώνησα μαζί του, τονίζοντας ταυτόχρονα ότι πρέπει να αποφευχθεί οποιαδήποτε περαιτέρω κλιμάκωση στη Γάζα, η οποία επιδεινώνει την ήδη δραματική κατάσταση για τους αμάχους. Θυμίζω ότι η Ελλάδα, προσφέρει εδώ και καιρό σημαντική ανθρωπιστική βοήθεια, όχι μόνο μέσω των διεθνών οργανισμών, αλλά και μέσω ρίψεων ανθρωπιστικού υλικού από την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία.»
«Υπάρχει ανάγκη για πιο συντονισμένη προσπάθεια προστασίας των συνόρων της ΕΕ»
Για τις «προκλήσεις του μεταναστευτικού ζητήματος», ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε ότι πρόκειται για «ένα θέμα το οποίο έχει συνέπειες τόσο στην κοινωνία όσο και στην οικονομία και στην ασφάλεια της πατρίδας μας, αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης.
Είχαμε μετά από μια μακρά περίοδο ηρεμίας, δυστυχώς σημαντικές αυξήσεις σε αφίξεις τις τελευταίες 48 ώρες στην Κρήτη. Αυτό επιβεβαιώνει την ανάγκη, για μία ακόμα πιο συντονισμένη προσπάθεια προστασίας των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έτσι ώστε να μπορούμε να καταπολεμήσουμε αποτελεσματικά τα δίκτυα των διακινητών, τα οποία δυστυχώς εκμεταλλεύονται τον ανθρώπινο πόνο.
Και νομίζω ότι θα συμφωνήσουμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να παρέχει κάθε δυνατή στήριξη στα κράτη της πρώτης γραμμής.»
«Η συζήτηση για τον προϋπολογισμό της ΕΕ θα είναι δύσκολη»
Σχετικά με τη συζήτηση που είχαν οι δύο άνδρες για τον επόμενο πολυετή προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η Ελλάδα προσέρχεται στη σχετική συζήτηση, «με σχέδιο, με σαφείς στόχους. Εκφράσαμε εξαρχής τη θετική μας διάθεση απέναντι στις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Γνωρίζουμε όμως και ποιες είναι οι δικές μας προτεραιότητες. Η προστασία του φακέλου της Συνοχής και της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, αλλά και η συνολική στήριξη της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας, χωρίς αυτό τελικά να αποβαίνει εις βάρος συγκεκριμένων κρατών.
Θα είναι μια δύσκολη συζήτηση αυτή, αν θυμηθούμε ότι την τελευταία φορά χρειαστήκαμε πέντε ολόκληρες μέρες για να μπορέσουμε να καταλήξουμε σε συμφωνία, αλλά χαιρετίζω τη βούληση του προέδρου Κώστα. Η συζήτηση αυτή να ολοκληρωθεί το αργότερο μέχρι τα τέλη του 2026.»
Κλείνοντας ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στα ζητήματα της ανταγωνιστικότητας, σημειώνοντας ότι «επανέλαβα την πολύ μεγάλη έμφαση, την οποία η Ελλάδα αποδίδει στη δημιουργία μιας πραγματικής κοινής ενεργειακής αγοράς, κάτι το οποίο θα σημαίνει σχετικά παρεμφερείς τιμές ενέργειας για όλα τα κράτη μέλη.
Είδαμε μια πρώτη βελτίωση φέτος το καλοκαίρι σε σχέση με αυτά τα οποία συνέβαιναν πέρυσι, όμως νομίζω ότι έχουμε ακόμα πολύ δουλειά να κάνουμε, έτσι ώστε να μπορέσουμε να επενδύσουμε στις απαραίτητες διασυνδέσεις, ώστε η ενέργεια πραγματικά να ρέει από τις φθηνότερες χώρες προς εκείνες που την έχουν μεγαλύτερη ανάγκη.»
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ολοκλήρωσε τις δηλώσεις τους με «την ευχή ότι τα εμπόδια που αντιμετωπίζουμε να είναι μόνο προσωρινά και οι δεσμοί που σφυρηλατούνται να είναι μόνιμοι. Το ίδιο και η δέσμευσή μας για μία Ευρώπη ισχυρή, η οποία θα υπηρετεί όλες τις Ευρωπαίες και όλους τους Ευρωπαίους.»
Κόστα σε Μητσοτάκη: «Εντυπωσιακά τα όσα έχει καταφέρει η Ελλάδα»
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα κατά τη διάρκεια της δικής του ομιλίας, χαρακτήρισε την πορεία της οικονομίας στην Ελλάδα «εντυπωσιακή και πολύ σημαντική» ενώ τόνισε ότι αποτελεί μία πολύ σημαντική χώρα «στην Ένωσή μας». Έδωσε δε έμφαση στην ανάγκη ενότητας της Ευρώπης, σημειώνοντας ότι «σας χρειαζόμαστε όλους να χτίσουμε την ενότητα γιατί η ενότητα είναι η δύναμη μας».
«Τώρα έχετε προτεραιότητες στην ανταγωνιστικότητα και την ασφάλεια. Τίποτα όμως δεν μπορεί αν γίνει χωρίς κάποια στοιχεία μακροοικονομικής πολιτικής. Τα έχετε πετύχει και είναι πολύ σημαντικά για την ευρωζώνη. Τώρα επικεντρωνόμαστε στην ασφάλεια και την ανταγωνιστικότητα. Πρέπει να προσφέρετε εμπιστοσύνη στους επενδυτές για την ενίσχυση της οικονομίας γιατί είναι πολύ σημαντικό να ξέρουμε τι μπορούμε να επενδύσουμε στην ασφάλεια, αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς ισχυρή οικονομία», ανέφερε ο Α. Κόστα.
Ο Α. Κόστα επισήμανε πως «όταν μιλάμε για ασφάλεια το πρώτο που έρχεται στο νου είναι τα ανατολικά σύνορα και η απειλή της Ρωσίας. Όμως δεν μπορούμε να ξεχάσουμε ότι έχουμε κι άλλα σύνορα που πρέπει να προστατεύονται από Κύπρο μέχρι Φινλανδία και από την Πορτογαλία μέχρι τη Ρουμανία. Πρέπει να βελτιωθεί η διαχείριση των συνόρων μας ώστε να αντιμετωπιστεί η παράνομη μετανάστευση και οι διακινητές, και πρέπει να έχουμε ισχυρότερη ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική».
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, συμφώνησε με τον Έλληνα πρωθυπουργό ότι «χρειάζεται κοινή χρηματοδότηση η κοινή ευρωπαϊκή άμυνα» αλλά σημείωσε ότι «πρέπει να γίνουν περισσότερα και από κοινού». Ανέφερε δε, ότι πρέπει να αυξηθεί το μέγεθος των αμυντικών ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και να βελτιωθεί η αμυντική βιομηχανία, ενώ τόνισε ότι «η Ελλάδα βρίσκεται σε μια πολύ σημαντική γεωστρατηγική θέση, είναι η γέφυρα Ευρώπης και Μέσης Ανατολής και αυτά που συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή προκαλούν δυσκολία στην Ευρώπη ως προς την σταθερότητα και τις μεταναστευτικές ροές, και πρέπει να ασχοληθούμε με την περιοχή».
«Δεν έχουμε κάνει αρκετά βήματα στον τομέα της ανταγωνιστικότητας»
Στη συνέχεια οι δύο ηγέτες δέχθηκαν μία ερώτηση ο καθένας από δημοσιογράφους. Απαντώντας σε ερώτηση για την ανταγωνιστικότητα και την έκθεση Ντράγκι, ο Κ. Μητσοτάκης σημείωσε:
«Είχαμε πολλές συζητήσεις στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την έκθεση Ντράγκι αλλά και για την έκθεση Λέτα. Και θεωρώ ότι οι συνάδελφοι ως επί το πλείστον εκφράστηκαν θετικά, αν όχι κολακευτικά, για τις τολμηρές προτάσεις τις οποίες κατέθεσε ο κ. Ντράγκι προκειμένου να γεφυρώσουμε αυτό το κενό ανταγωνιστικότητας το οποίο μας χωρίζει ειδικά με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Νομίζω, όμως, ότι είναι επίσης ακριβές ότι τότε κάποιοι από εμάς είχαμε εκφράσει μια επιφύλαξη για τη δυνατότητά μας να μετουσιώσουμε αυτές τις πολύ σημαντικές συστάσεις, από κάποιες θεωρητικές επισημάνσεις σε πρακτικές πολιτικές. Δεν έχουμε κάνει αρκετά βήματα σε αυτή την κατεύθυνση. Και είμαι σίγουρος ότι και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου συμμερίζεται αυτή την αίσθηση καθυστέρησης και χαμένου χρόνου.
Να δώσω ορισμένα παραδείγματα. Χαιρετίζουμε την πρωτοβουλία την οποία ανέλαβε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μία εφ’ όλης της ύλης, omnibus νομοθεσία για τα ζητήματα της απλοποίησης και του περιορισμού της γραφειοκρατίας. Έχουμε, όμως, ζητήματα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στον τομέα αυτόν έχουμε καθυστερήσεις.
Στο ζήτημα της κοινής ενεργειακής πολιτικής έχουν γίνει κάποια δειλά βήματα με τη δημιουργία μιας ομάδος εργασίας η οποία μελέτησε τα προβλήματα των διασυνδέσεων, αλλά ακόμα δεν έχουμε καταλήξει ούτε στο πώς θα εποπτεύουμε ενιαία την ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας ούτε πώς θα χρηματοδοτήσουμε τις απαραίτητες διασυνδέσεις, έτσι ώστε να μπορέσουμε πραγματικά να εκμεταλλευτούμε τις διαφορετικές πηγές ενέργειας προς όφελος όλων των ευρωπαίων καταναλωτών.
Στα ζητήματα της τραπεζικής ένωσης και Savings and Investment Union: τα συζητάμε εδώ και 10 χρόνια. Ουσιαστική πρόοδος ακόμα δεν έχει γίνει. Και εδώ θέλω να τονίσω ότι η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες που έμπρακτα αποδεικνύει ότι δεν φοβάται τις επενδύσεις ξένων τραπεζών σε ελληνικές τράπεζες. Χρειαζόμαστε να δημιουργήσουμε συνέργειες. Δεν μπορώ να πω το ίδιο για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.
Πριν από τρεις μέρες συμμετείχα σε μια πολύ ενδιαφέρουσα δημόσια συζήτηση με έναν εκ των κορυφαίων επιστημόνων στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, στην οποία συμμετείχαν και πάρα πολλές νέες νεοφυείς ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες δραστηριοποιούνται στον τομέα της τεχνολογίας και ειδικά της τεχνητής νοημοσύνης.
Τι μας λένε αυτές οι επιχειρήσεις; Δημιουργείστε, επιτέλους, το λεγόμενο «28ο νομικό καθεστώς», έτσι ώστε να μπορούν οι επιχειρήσεις αυτές να παρέχουν υπηρεσίες και προϊόντα σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν εκμεταλλευόμαστε σήμερα τη δύναμη της κοινής αγοράς μας στον βαθμό τον οποίο θα μπορούσαμε να το κάνουμε.
Και βέβαια, ο κ. Draghi είπε και κάτι πολύ σημαντικό: αν έχουμε μεγάλες φιλοδοξίες, χρειαζόμαστε και χρηματοδοτικά εργαλεία για να τις πετύχουμε. Άρα, αν η συζήτηση για τον επόμενο πολυετή προϋπολογισμό, το MFF, αρχίσει στη λογική ότι πρέπει να το μικρύνουμε, τότε θα μικρύνουμε και τις φιλοδοξίες μας. Υπάρχει ένα κενό μεταξύ των φιλοδοξιών μας και των χρηματοδοτικών εργαλείων που έχουμε.
Και για να κλείσω από εκεί που τελείωσε την προηγούμενη απάντησή του ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, είναι σαφές στο δικό μου το μυαλό ότι χρειαζόμαστε ένα διακριτό χρηματοδοτικό εργαλείο ευρωπαϊκού δανεισμού, ευρωπαϊκής χρηματοδότησης στον τομέα της άμυνας, που θα χρηματοδοτήσει ευρωπαϊκά κοινά αγαθά, τα οποία θα αφορούν την ασφάλεια όλων μας. Θα το λέγαμε ένα μικρό NextGenerationEU -μικρό σε σχέση με αυτό το οποίο ήταν το NextGenerationEU- ειδικά για την άμυνα.
Άρα, νομίζω ότι η μεγάλη πρόκληση και η δυσκολία την οποία έχουμε είναι να πείσουμε τους συναδέλφους μας ότι απέναντι σε αυτές τις μεγάλες προκλήσεις χρειάζονται τολμηρές κινήσεις και τολμηρά άλματα.
Ο κ. Draghi τα περιέγραψε στη μελέτη του. Θα ήταν, θα έλεγα, πολύ αρνητικό για την Ευρώπη αν αυτή η μελέτη καταλήξει απλά σε ένα συρτάρι ως ένα σημείο αναφοράς μίας ενδιαφέρουσας άσκησης επί χάρτου, που δεν μετουσιώθηκε ποτέ στην πραγματικότητα.»
