«Παρά τις πομπώδεις εξαγγελίες της Κυβέρνησης για την δημιουργία του Εθνικού Οργανισμού Πρόληψης και Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων (ΕΟΠΑΕ), του νέου οργανισμού που συμπεριέλαβε όλες τις μονάδες ψυχικής υγείας, στην πραγματικότητα έχουμε σήμερα τεράστια ελλείμματα και απουσία στρατηγικού σχεδιασμού της Πολιτείας στη μάχη κατά των εξαρτήσεων» τόνισε η Τομεάρχης Δικαιοσύνης, Θεσμών και Διαφάνειας ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και βουλευτής Λάρισας Ευαγγελία Λιακούλη, στην εισήγησή της στην συνεδρίαση της Επιτροπής Σωφρονιστικού Συστήματος και λοιπών δομών εγκλεισμού κρατουμένων της Βουλής, που είχε ως θέμα την ψυχική υγεία και την αντιμετώπιση των εξαρτημένων ατόμων στα σωφρονιστικά καταστήματα.
Συμπλήρωσε δε, ότι «κάτω από τον ΕΟΠΑΕ συνενώθηκαν με τρόπο πρόχειρο και ανορθόδοξο, όλοι οι εγκεκριμένοι οργανισμοί και φορείς θεραπείας των εξαρτήσεων του δημόσιου τομέα, που ήδη λειτουργούσαν με επιτυχία. Έτσι όμως, ουσιαστικά καταργήθηκε ο πλουραλισμός στη θεραπευτική προσέγγιση και γι’αυτό και οι αντιδράσεις του επιστημονικού κόσμου, αλλά και των κομμάτων ήταν σφοδρές».
Η Ευαγγελία Λιακούλη σημείωσε ότι οι νομοθετικές ρυθμίσεις της Κυβέρνησης δεν έχουν καμία αναφορά στον κρίσιμο χώρο της πρόληψης, αλλά αντιθέτως αναλώνονται κατά βάση στο πλαίσιο του ποινικού λαϊκισμού και της καταστολής, που δεν συμβάλουν αποτελεσματικά στην πολιτική κατά των εξαρτήσεων. Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά «παρά την έναρξη λειτουργίας του ΕΟΠΑΕ, υπάρχουν σοβαρά ερωτηματικά για τη λειτουργία του, την εξασφάλιση χρηματοδότησης, τη βιωσιμότητα των προγραμμάτων, την υλοποίηση της πρόληψης, που διαχρονικά ασκούσε το Πανελλήνιο Δίκτυο Κέντρων Πρόληψης, Εξαρτήσεων και Προαγωγής Ψυχοκοινωνικής Υγείας -το οποίο και υπηρέτησα επί οκτώ συναπτά έτη σαν εκπρόσωπους της Αυτοδιοίκησης και Πρόεδρος, ένα δίκτυο με σημαντικό έργο, του οποίου το μέλλον αγνοείται».
Η Τομεάρχης Δικαιοσύνης του ΠΑΣΟΚ αναφέρθηκε στη συνέχεια στις ρυθμίσεις του ν. 4139/2013, ο οποίος έθεσε τους εξαρτημένους – παραβάτες στη θέση των ασθενών, οι γονείς των εξαρτημένων έγιναν συνοδοιπόροι στην αντιμετώπιση του προβλήματος και οι τοπικές κοινωνίες καταπολέμησαν τις προκαταλήψεις, αναγνωρίζοντας την ανάγκη ειδικής θεραπείας για τους εξαρτημένους. Σήμερα ωστόσο, αντί να υπάρχει εξέλιξη της νομοθεσίας και της αντιμετώπισης των εξαρτημένων, δεν υπάρχει οδικός χάρτης για την απεξάρτηση και επανεμφανίζονται οι λίστες που είχαν εξαλειφθεί, λίστες που αφορούν εξαρτημένους και χώρους εποπτευόμενης χρήσης που δυστυχώς δεν λειτουργούν, όπως θα έπρεπε. Προβλήματα που συνιστούν άμεσες συνέπειες της άκριτης “ομογενοποίησης” διαφορετικών χώρων και προγραμμάτων “κάτω” από τον ΕΟΠΑΕ, ενός Οργανισμού που ακόμα δεν έχει παρουσιάσει συγκεκριμένο σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων μέσα στα σωφρονιστικά καταστήματα.
Άλλωστε, όπως σημείωσε η Βουλευτής Λάρισας, ακόμα και η Βουλή των Ελλήνων δεν έχει γίνει κοινωνός πολιτικών για την απεξάρτηση και την επανένταξη των κρατουμένων. «Η ελλειμματική κρατική πολιτική στην αντιμετώπιση των εξαρτήσεων, έχει αποτυπωθεί και σε έρευνα εντός του Κοινοβουλίου το 2022-2023 σε τυχαίο δείγμα 170 βουλευτών, της οποίας είχα την τιμή να προΐσταμαι .Όπως έδειξε η έρευνα αυτή, το 65% των βουλευτών του Ελληνικού Κοινοβουλίου θεωρούσαν αναποτελεσματικές τις πολιτικές αντιμετώπισης των εξαρτήσεων. Μόλις το 25 % αναγνώριζε την ύπαρξη έστω κάποιων πολιτικών και μόνο το 10% τις έκρινε αποτελεσματικές. Ταυτόχρονα, ενώ το 95% αναγνώριζε ότι οι τοξικομανείς είναι ασθενείς, το 65% των ερωτηθέντων Βουλευτών δήλωσε άγνοια για τη σύνδεση των πολιτικών απεξάρτησης με την επανένταξη των κρατουμένων. Αποτελέσματα που φυσικά θα πρέπει να συνδυαστούν και με το γεγονός ότι η Επιτροπή της Βουλής για τη μελέτη και αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών έχει να συνεδριάσει από το 2018», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Με τα δεδομένα αυτά, η Τομεάρχης Δικαιοσύνης του ΠΑΣΟΚ σημείωσε ότι το διακύβευμα σήμερα είναι η σύνδεση της ποινικής δικαιοσύνης με τις υπηρεσίες υγείας, για την απεξάρτηση και επανένταξη των εξαρτημένων παραβατών. Τούτο διότι έως σήμερα τα ελληνικά δικαστήρια δεν εγκολπώνουν τη θεραπεία με την έννοια της επίβλεψης, με αποτέλεσμα αφενός οι υπηρεσίες υγείας και θεραπείας και αφετέρου το ποινικό σύστημα να λειτουργούν παράλληλα και όχι συμπληρωματικά με κοινούς στόχους. Έτσι, δεν επιτυγχάνεται η θεραπεία, η ουσιαστική βελτίωση του δράση, η εθελούσια μεταμόρφωσή του σε παραγωγικό μέλος της κοινωνίας και η οριστική αντιμετώπιση του φαινομένου της “περιστρεφόμενης πόρτας”, για το οποίο τα στοιχεία στη χώρα μας είναι δραματικά καθώς προκύπτει ότι σε τεράστια ποσοστά τα τελευταία χρόνια, οι παραβάτες επιστρέφουν ξανά στις φυλακές.
Καταλήγοντας, η Ευαγγελία Λιακούλη υπογράμμισε την κρισιμότητα εισαγωγής των θεραπευτικών δικαστηρίων στο δικαιϊκό μας σύστημα, τα οποία έχουν θεαματικά αποτελέσματα στο εξωτερικό και την ανάγκη συνεχούς και δυναμικής θεραπευτικής διαδικασίας, προσαρμοσμένης στις ανάγκες των εξαρτημένων. Διότι όπως σημείωσε, «βασική είναι όχι μόνο η θεσμοθέτηση προγραμμάτων εντός των φυλακών, αλλά και η κρίση για την αποτελεσματικότητά τους και την κατάκτηση του στόχου της απεξάρτησης και επανένταξης των κρατουμένων στην κοινωνία».
