«Είναι σαν να προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις του 21ου αιώνα με εργαλεία του 20ού». Η φράση αυτή του Μιχάλη Καθαράκη, ο οποίος υπογράφει τη νέα μελέτη της διαΝΕΟσις για την αγροτική εκπαίδευση, συμπυκνώνει την υστέρηση στην εκπαίδευση των Ελλήνων αγροτών σε σχέση με τους Ευρωπαίους συναδέλφους τους και τις συνέπειες που έχει αυτό για την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα. Το ποσοστό των Ελλήνων αγροτών που έχει λάβει πλήρη κατάρτιση βρίσκεται στο 0,7% (στοιχεία Eurostat), ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 14 φορές μεγαλύτερος, στο 10,2%. Ο αγροτικός τομέας συνεισφέρει σημαντικά στο ελληνικό ΑΕΠ (4%), αλλά το χαμηλό ποσοστό συμμετοχής νέων (25%) και αγροτών (6,7%) στην επαγγελματική κατάρτιση περιορίζει τις δυνατότητες ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας.
Ο κ. Καθαράκης, διαχειριστής Μεσογειακού Κέντρου Ικανοτήτων Αγροδιατροφής, διευθυντής ΚΔΒΜ-ΙΣΑΕΚ Τεχνικών Σχολών Επιμελητηρίου Ηρακλείου, στη μελέτη παρουσιάζει διεξοδικά τον τρόπο με τον οποίο εκπαιδεύονται οι αγρότες σε χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Ισπανία, η Ιταλία και η Δανία, και προτείνει τη δημιουργία σε ορίζοντα πενταετίας ενός συστήματος αγροτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, το οποίο θα ενσωματώνει τις καλές πρακτικές από κάθε χώρα και θα τις προσαρμόζει στις ανάγκες της Ελλάδας.
Ας δούμε, ενδεικτικά, τι κάνουν άλλες χώρες:
• Στη Γερμανία, στις Berufsschulen (επαγγελματικές σχολές) το 70% του χρόνου αφιερώνεται σε εμπειρία με τεχνολογίες αιχμής. Οι σπουδαστές καλλιεργούν, προγραμματίζουν αυτόματα συστήματα άρδευσης, αναλύουν δορυφορικά δεδομένα και πειραματίζονται με βιοτεχνολογικές καινοτομίες.
• Στην Ολλανδία, το 50% της εκπαίδευσης γίνεται σε εργαστήρια εξοπλισμένα με προσομοιωτές κλίματος και συστήματα Internet of Things (IoT), οι μαθητές πειραματίζονται με υδροπονικές καλλιέργειες που καταναλώνουν 90% λιγότερο νερό και παράγουν διπλάσια σοδειά.
• Στη Δανία, συχνά τα εκπαιδευτικά κέντρα θυμίζουν διαστημικούς σταθμούς. Εκεί drones προγραμματισμένα με μηχανική μάθηση παρακολουθούν τις καλλιέργειες, ενώ αυτόνομα τρακτέρ οργώνουν χωράφια τροφοδοτούμενα με ηλιακή ενέργεια. Το 55% των νέων αγροτών που συμμετέχει σε προγράμματα κατάρτισης μαθαίνει να διαχειρίζεται «έξυπνες» φάρμες, οι οποίες παράγουν περισσότερη ενέργεια από όση καταναλώνουν.
• Στην Ιταλία, οι εκπαιδευόμενοι αγρότες μαθαίνουν να αφηγούνται την ιστορία κάθε προϊόντος με τεχνικές μάρκετινγκ, αξιοποιούν τεχνολογίες blockchain, αναλύουν το μικροκλίμα με τεχνητή νοημοσύνη και μετατρέπουν παραδοσιακά αγροκτήματα σε καινοτόμους κόμβους αγροτουρισμού.
• Στην Ισπανία, η μάχη με τη λειψυδρία έχει επηρεάσει έντονα τη γεωργική εκπαίδευση. Το 32% των νέων αγροτών που συμμετέχει σε εκπαιδευτικά προγράμματα μαθαίνει να χειρίζεται προηγμένα συστήματα άρδευσης ακριβείας, τα οποία συνδυάζουν δεδομένα από δορυφόρους, αισθητήρες
Για την Ελλάδα, η μελέτη με τίτλο «Καλλιεργώντας το μέλλον: Η νέα εποχή στην ελληνική αγροτική εκπαίδευση»προτείνει τη δημιουργία πέντε αγροτικών εκπαιδευτικών κέντρων σε Θεσσαλία, Κρήτη, Μακεδονία, Πελοπόννησο και Αιγαίο, που το καθένα θα εστιάζει στις καλλιέργειες της περιοχής και θα είναι εξοπλισμένο με εργαστήρια και πειραματικά αγροκτήματα. Προτείνεται, επίσης, η δημιουργία τριών επιπέδων εκπαίδευσης: σε βασικές αρχές και νέες τεχνολογίες, εξειδικευμένη κατάρτιση ανά καλλιέργεια και συστήματα ακριβείας, ευκαιρίες διά βίου μάθησης και επανακατάρτισης. Παράλληλα προτείνεται η δημιουργία ψηφιακής πλατφόρμας αγροτικής γνώσης.
