Σε αναμόρφωση της επιδοματικής πολιτικής προχωράει η κυβέρνηση με στόχο αυτή να εξορθολογιστεί, αλλά και να δίνει κίνητρα για απασχόληση, κυρίως μισθωτή, χωρίς να χάνει την κοινωνική της διάσταση. Μια βασική ιδέα είναι να μην αποτελούν τα επιδόματα αντικίνητρο για μισθωτή εργασία ή κίνητρο για μαύρη εργασία.
Νέες προϋποθέσεις
Οι αλλαγές έχουν ήδη δρομολογηθεί. Διάσπαρτες διατάξεις, που έδιναν διαφορετικούς ορισμούς ακόμη και στην έννοια του εισοδήματος, επιχειρείται να εναρμονιστούν και αδικίες που στερούσαν κοινωνικά επιδόματα για λίγα ευρώ δηλωθέντος εισοδήματος να αρθούν. Ταυτόχρονα, όμως, θα αυστηροποιηθούν άλλες προϋποθέσεις, κάτι που αναμένεται να φέρει αντιδράσεις και έχει ήδη καθυστερήσει την επεξεργασία κάποιων σχεδίων.
Οι 3 άξονες των αλλαγών
Σύμφωνα με κυβερνητική πηγή, οι αλλαγές κινούνται σε τρεις άξονες. Ο πρώτος αφορά το επίδομα ανεργίας και οι σχετικές αλλαγές έχουν ήδη δρομολογηθεί. Η βασική αλλαγή θα είναι η αποσύνδεση του επιδόματος από τον κατώτατο μισθό και η σύνδεσή του με τον μισθό του εργαζομένου που χάνει τη δουλειά του, καθώς και με τα χρόνια που έχει απασχοληθεί.
Επίσης, όμως, θα αυξηθεί ο απαιτούμενος χρόνος προϋπηρεσίας, κάτι που σημαίνει ότι κάποιοι δικαιούχοι με τα σημερινά κριτήρια θα βρεθούν εκτός. Το επίδομα θα είναι αρχικά υψηλότερο, αλλά θα είναι και κλιμακωτό, δηλαδή μετά τους πρώτους μήνες θα μειώνεται. Το νέο σύστημα θα προβλέπει επίσης ένταξη των ανέργων σε προγράμματα κατάρτισης, προκειμένου να επανενταχθούν στην αγορά εργασίας.
«Είτε δουλεύει κανείς 20 χρόνια είτε δουλεύει 2 χρόνια», είπε πρόσφατα στην ΕΡΤ ο διοικητής της ΔΥΠΑ Σπ. Πρωτοψάλτης, «παίρνει το ίδιο επίδομα ανεργίας για το ίδιο διάστημα. Ενώ δηλαδή είτε δούλευε κάποιος 20 χρόνια και πλήρωνε εισφορές στο σύστημα με μεγαλύτερο μισθό είτε δούλευε για 2 χρόνια, παίρνει το ίδιο ποσό επιδόματος για 12 μήνες. Αρα δεν είναι πολύ ανταποδοτικό. Επίσης, το ποσό του επιδόματος ανεργίας είναι το ίδιο και για τους 12 μήνες. Δηλαδή, κάποιος παίρνει το ίδιο ποσό επιδόματος τον πρώτο μήνα και τον 12ο μήνα, δηλαδή λαμβάνει σταθερά κάθε μήνα 510 ευρώ».
Ο δεύτερος άξονας αφορά τις αλλαγές του εποχικού επιδόματος ανεργίας. Εδώ το θέμα είναι ευαίσθητο και με πολλές διαστάσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη, με πιθανό πολιτικό κόστος, αν κοπεί το επίδομα από κάποιες κατηγορίες. Ισως αυτός είναι ο λόγος που έχει καθυστερήσει η επεξεργασία του μέτρου, αν και κυβερνητικοί παράγοντες διαβεβαιώνουν ότι δεν έχει εγκαταλειφθεί. Οι τάσεις είναι αντικρουόμενες, καθώς μια πλευρά υποστηρίζει πως πρέπει να περιοριστεί το επίδομα που δίνεται σήμερα σε εποχικούς εργαζομένους, καθώς αποτελεί αντικίνητρο για απασχόληση ή κίνητρο για μαύρη εργασία. Η άλλη πλευρά, αντίθετα, τάσσεται υπέρ της αύξησης του σημερινού επιδόματος και της χορήγησής του για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από το ισχύον σήμερα τρίμηνο.
Ο ΟΠΕΚΑ
Ο τρίτος άξονας αφορά την αναμόρφωση των επιδομάτων του ΟΠΕΚΑ, που έχει ουσιαστικά ολοκληρωθεί από το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας: Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, Επίδομα Στέγασης, Επίδομα Παιδιού και Επίδομα Ανασφάλιστων Υπερηλίκων. Οι αλλαγές εδώ θα αφορούν αφενός τον εξορθολογισμό των επιδομάτων και την εισαγωγή εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων, ώστε να είναι πιο στοχευμένα τα επιδόματα και αφετέρου την εισαγωγή ρυθμίσεων, ώστε να δοθούν κίνητρα για εργασία. Ετσι, στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται: 1. H εξαίρεση εισοδήματος ενός συγκεκριμένου ύψους που προέρχεται από μισθωτή εργασία από το εισοδηματικό κριτήριο για τη χορήγηση του επιδόματος (income disregard) 2. Ο μη συνυπολογισμός στο οικογενειακό εισόδημα ενδεχόμενου εισοδήματος φοιτητή έως 24 ετών για ένα ποσό π.χ. έως 4.000 ευρώ, ώστε να μη χάνονται επιδόματα που δικαιούται η οικογένεια. Σημειώνεται ότι σήμερα οι φοιτητές αποτελούν μέρος του νοικοκυριού έως την ηλικία των 24 ετών και επομένως ενδεχόμενο εισόδημά τους από μισθωτή εργασία προσμετράται στο εισοδηματικό κριτήριο του γονέα. Κάτι που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια του επιδόματος για τον γονέα.
