Οι κίνδυνοι και οι «ατμομηχανές» στήριξης της οικονομίας
Ισχυρή ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας κατά 2,4% προβλέπεται στο προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού το οποίο πρόκειται να κατατεθεί στη Βουλή την επόμενη Δευτέρα 6 Οκτωβρίου.
Παρά τα σημάδια επιβράδυνσης που καταγράφηκαν το β΄ τρίμηνο του τρέχοντος έτους (το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,95%), και τις μικρές αναθεωρήσεις τόσο για το 2025 όσο και για το επόμενο έτος, η ελληνική οικονομία θα συνεχίσει να αναπτύσσεται με ρυθμούς υψηλότερους από το μέσο όρο (0,9% το 2024) των χωρών της Ευρωζώνης.
Τα σημάδια επιβράδυνσης που καταγράφηκαν το β’ τρίμηνο του τρέχοντος έτους (το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,95%) οδήγησαν σε μικρές αναθεωρήσεις τόσο για το 2025 όσο και για το επόμενο έτος. Η πρόβλεψη για τον φετινό ρυθμό μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας… διορθώθηκε σε 2,2% (από 2,3% που ήταν η αρχική πρόβλεψη του προϋπολογισμού), ενώ για το 2026 προβλέπεται επιτάχυνση της ανάπτυξης.
Η επιβράδυνση κατά το β΄ τρίμηνο εφέτος, αποδίδεται κυρίως στην απότομη μείωση της συμβολής των αποθεμάτων, που περιορίστηκε σε 632 εκατ. ευρώ από 1,7 δισ. στο α΄ τρίμηνο.
Ωστόσο άλλοι είναι οι βασικοί παράγοντες (κυρίως εξωγενείς) που δυνητικά μπορούν να επηρεάσουν καταλυτικά το ρυθμό ανάπτυξης της εγχώριας οικονομίας. Εκτείνονται από τη δημοσιονομική σύσφιξη σε χώρες της Ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν μεγάλα πρωτογενή ελλείμματα, μέχρι τις γεωπολιτικές εντάσεις.
Σύμφωνα με τις επισημάνσεις του προσχεδίου του νέου προϋπολογισμού, οι κυριότεροι βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι για τη διαμόρφωση του ρυθμού ανάπτυξης τη διετία 2025-2026 συνοψίζονται σε τυχόν παρέκκλιση από τη δασμολογική συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε. (ή άλλη αποσταθεροποίηση των όρων του διεθνούς εμπορίου ), σε μεγαλύτερη του αναμενόμενου επίπτωση των δασμών στην παγκόσμια και ευρωπαϊκή οικονομία, σε όξυνση των γεωπολιτικών αναταραχών, σε εντονότερη έκφραση των φαινομένων κλιματικής αλλαγής και σε υστέρηση της απορρόφησης των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης. Παράλληλα, η ανατίμηση του ευρώ ενέχει κινδύνους για το εξωτερικό ισοζύγιο και την ανταγωνιστικότητα στην Ευρωζώνη, ενώ η εφαρμογή συσταλτικής δημοσιονομικής πολιτικής σε μεγάλες οικονομίες της Ε.Ε. ενδέχεται να επιδράσει αρνητικά στην εξωτερική ζήτηση.
Ανοδικά στο ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας θα μπορούσαν να επιδράσουν, μια ακόμα πιο ενισχυμένη δυναμική στον εξωτερικό τουρισμό και τη ναυτιλία, μια ταχύτερη αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, δεδομένων και των νέων μέτρων καταπολέμησης της ακρίβειας που επεξεργάζεται η κυβέρνηση και πρόκειται να ανακοινώσει σύντομα, καθώς και μια μεγαλύτερη του αναμενόμενου επενδυτική και αναπτυξιακή ώθηση, ως αποτέλεσμα των συνεργειών που πηγάζουν από τις υλοποιούμενες διαθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Η ΤτΕ
Σημαντική πάντως είναι η απόκλιση μεταξύ των προβλέψεων της κυβέρνησης και της Τράπεζας της Ελλάδος, για την αναπτυξιακή επίδοση της επόμενης χρονιάς.
Η κεντρική τράπεζα της χώρας, υπό το φως και των νέων μακροοικονομικών προβλέψεων που δημοσιοποίησε προ ημερών η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, εκτιμά ότι φέτος το ΑΕΠ της χώρας θα αυξηθεί με ρυθμό 2,2%, ενώ το 2026 ο ρυθμός θα υποχωρήσει στο 1,9% για να επανέλθει το 2027 στο 2,1%.
Η πρόβλεψη άλλαξε επί τα χείρω, σε σχέση με την Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής που δημοσιοποιήθηκε τον περασμένο Ιούνιο.
Η έκθεση προέβλεπε για φέτος ρυθμό ανάπτυξης 2,3%, και 2,1% για το 2026 με διατήρηση στο επίπεδο αυτό και το 2027.
Στο τελευταίο σημείωμα της τράπεζας, υπογραμμίζεται χαρακτηριστικά ότι η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας μετά το 2025 θα συγκλίνει με τον δυνητικό της ρυθμό. Η δε ανάπτυξη αυτή θα προέλθει κυρίως από την ιδιωτική κατανάλωση και τις επενδύσεις, με τη στήριξη των διαθέσιμων ευρωπαϊκών πόρων.
Όσον αφορά τους κινδύνους στο μέτωπο της ανάπτυξης, η ΤτΕ εκτιμά ότι αυτοί είναι «καθοδικοί», δηλαδή υπάρχουν πιθανότητες περαιτέρω υποχώρησης του ρυθμού. Οι κίνδυνοι σχετίζονται κυρίως με την αυξημένη γεωπολιτική και παγκόσμια αβεβαιότητα, στην εμπορική πολιτική και την κλιματική αλλαγή.
Υπογραμμίζεται, ωστόσο, ότι η δυναμική ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας που παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια αναμένεται να διατηρηθεί κατά τα έτη 2025-2027, εν μέσω ενός αβέβαιου διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος.
Οι οικονομολόγοι της ΤτΕ υπενθυμίζουν ότι ακόμη και μετά την προς τα κάτω αναθεώρηση των ρυθμών ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας «αυτοί οι ρυθμοί ανάπτυξης είναι υψηλότεροι από εκείνους της ζώνης του ευρώ». Όπως εξηγούν δε, οι προς τα κάτω αναθεωρήσεις σε σύγκριση με τον Ιούνιο 2025 είναι μικρές, κυρίως λόγω χαμηλότερων από το αναμενόμενο επιδόσεων της οικονομίας για το 2025, αλλά και λόγω της ανατίμησης της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ.
Ο κύριος μοχλός ανάπτυξης αναμένεται να είναι η κατανάλωση, ενώ οι επενδύσεις και οι εξαγωγές θα συνεχίσουν να συμβάλλουν θετικά.
