Η αγοραστική δύναμη των μισθών και των συντάξεων είναι η χαμηλότερη της Ευρώπης
Το 2025, 26,9% του πληθυσμού της Ελλάδας, ήτοι 2,74 εκατ. άτομα, διαβιώνουν σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού – ποσοστό αυξημένο κατά 0,8 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Η παιδική φτώχεια παραμένει υψηλή (22,4%), ενώ ο κίνδυνος υλικής και κοινωνικής στέρησης επίσης αυξήθηκε, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ).
Την ίδια στιγμή και παρά τις επιμέρους παρεμβάσεις και βελτιώσεις, η ένταση εργασίας, οι χαμηλοί μισθοί, η εργασιακή ανασφάλεια και η αναντιστοιχία μεταξύ εισοδημάτων και υψηλών τιμών στα είδη πρώτης ανάγκης και στην κατανάλωση ενέργειας εξακολουθούν να παγιδεύουν εργαζομένους στη φτώχεια. Το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα (ΕΕΕ) καλύπτει μόλις το 60% του ορίου φτώχειας, ποσοστό που σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα κρίνεται ανεπαρκές.
Αυτά είναι τα βασικά ευρήματα της έκθεσης για τη φτώχεια στην Ελλάδα 2025, της έβδομης συνεχόμενης έκδοσης του Ελληνικού Δικτύου για την Καταπολέμηση της Φτώχειας (EAPN Greece), που αξιολογεί με περιεκτικό τρόπο τη φτώχεια, τις ανισότητες και τον κοινωνικό αποκλεισμό, σε ένα ιδιαίτερα απαιτητικό παγκόσμιο και εθνικό περιβάλλον. Αξιολογεί δε την πρόοδο υλοποίησης της εθνικής στρατηγικής για την κοινωνική ένταξη και τη μείωση της φτώχειας (2021-2027), αναδεικνύει τις νέες ανάγκες, καθώς και τα κενά, ενώ περιλαμβάνει και μια σειρά από βασικές συστάσεις πολιτικής.
Το κεντρικό συμπέρασμα της φετινής έρευνας είναι ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει επίμονες, εξελισσόμενες και αναδυόμενες μορφές φτώχειας. Η αγοραστική δύναμη των μισθών και των συντάξεων είναι η χαμηλότερη της Ευρώπης. Το σύστημα φορολόγησης επιβαρύνει δυσανάλογα τα οικονομικά αδύναμα νοικοκυριά. Οι κοινωνικές πολιτικές που εφαρμόζονται για τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς δεν καταφέρνουν να τους βγάλουν από τη φτώχεια. Υπάρχει ανάγκη αποτελεσματικότερης συνεργασίας σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης.
Η έκθεση για τη φτώχεια στην Ελλάδα 2025 υπογραμμίζει ότι η βιώσιμη πρόοδος δεν εξαρτάται μόνο από τους δείκτες της οικονομίας, αλλά από την ορατότητα, την αξιοπρέπεια και την ενδυνάμωση όλων όσοι ζουν σε συνθήκες φτώχειας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ειδική αναφορά και ανάλυση στο μέτρο του ΕΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη τις μαρτυρίες των ωφελουμένων και των επαγγελματιών που το χορηγούν, καταλήγοντας σε συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής προς το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, αλλά και το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
Καταδεικνύει επίσης την επιδείνωση της στεγαστικής ανασφάλειας, του άγχους που πηγάζει από ζητήματα ψυχικής υγείας και του ψηφιακού αποκλεισμού, ενώ αναδύονται ευαλωτότητες μεταξύ προσφύγων, μονογονεϊκών οικογενειών, ηλικιωμένων, γυναικών που βιώνουν βία, άτυπων παρόχων φροντίδας και αγροτικών πληθυσμών. Διαπιστώνει δε την ύπαρξη «κρυφής αστεγίας», καθώς και ότι η ενεργειακή φτώχεια έχει ενταθεί, αποκαλύπτοντας τα κενά στο ισχύον σύστημα προστασίας.
Τα προβλήματα με το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας για τη φτώχεια και οι καθυστερήσεις έχουν δυσχεράνει την κατάσταση. Η έκθεση προτείνει, μεταξύ άλλων, την αναγνώριση και υποστήριξη των «αόρατων πληθυσμών», μέσα από τη χαρτογράφηση και στήριξή τους, τη μεταρρύθμιση των δομών, με ενίσχυση της συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων και υπουργείων, καθώς και τη διασφάλιση της συνοχής σε δημοσιονομικό και πολιτικό επίπεδο, με αλλαγή, για παράδειγμα, του φορολογικού συστήματος και κοινωνικά δίκαιες πολιτικές που σχετίζονται με την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση.
