Στο Καστρί Αγιάς συναντούμε μια σημαντική θέση αρχαίου λατομείου μαρμάρου, όπου ακόμη και σήμερα υπάρχουν ίχνη κοπής και εξόρυξης του υλικού από την αρχαιότητα.
Το Καστρί βρίσκεται στην πεδιάδα της Λάρισας, στους δυτικούς πρόποδες του όρους Μαυροβούνι σε υψόμετρο 80 μέτρα. Απέχει περίπου 32 χλμ. Α. από την Λάρισα και 18 χλμ. ΝΔ. από την Αγιά (έδρα του δήμου). Βορειοδυτικά του χωριού είναι το Νεοχώρι και νοτιοανατολικά η Κάτω Αμυγδαλή.
Το αρχαίο λατομείο παρουσιάζεται με βαθμιδωτή κατακόρυφη εξόρυξη και ίχνη τύκου. Το κύριο ορυκτό του μαρμάρου είναι ο ασβεστίτης, ενώ συναντούμε ίχνη δολομίτη, χαλαζία, λευκό μαρμαρυγία, χλωρίτη, μεταλλικά ορυκτά και οξείδια σιδήρου.
Η σημαντική αυτή θέση έχει υποστεί μεγάλες καταστροφές από παράνομες εξορύξεις. Σε μικρή απόσταση από τη θέση αυτή, η οποία αναπτύσσεται σε σημαντικό ύψος, εντοπίζονται ακόμα και άλλες μικρότερες αρχαίες θέσεις εξόρυξης μαρμάρου. Δείγματα, τα οποία αναλύθηκαν εργαστηριακά από το Κέντρο Λίθου του ΥΠΠΟΑ από την κ. Κουζέλη με την συνδρομή της κ. Στυψιανού προερχόμενα από τα λατομεία στο Καστρί και συγκρινόμενα με δείγματα από το Αρχαίο Θέατρο Λάρισας, αποδεικνύουν ότι υπάρχει απόλυτη ταύτιση μεταξύ τους. Επίσης εμπεριστατωμένη μελέτη του εξαίρετου καθηγητή, γεωλόγου Βασίλη Μέλφου καταλήγει στα ίδια συμπεράσματα.
Τα αρχαία λατομεία του μαρμάρου στο Καστρί Αγιάς μνημείο της φύσης και του ανθρώπου, από τα οποία προήλθαν τα υλικά δομής του Αρχαίου Θεάτρου της Λάρισας αποτελούν αναμφισβήτητα ένα μεγάλο κεφάλαιο γεωλογικής αρχαιολογικής και ιστορικής σπουδαιότητας.
Η πολιτεία θα πρέπει να επέμβει άμεσα και να προχωρήσει στην ανάδειξη των αρχαίων λατομείων αρχικά με την λεπτομερέστατη αποτύπωση και οριοθέτηση τους, τον καθαρισμό τους και τέλος σε εξειδικευμένες εργασίες για την δημιουργία επισκέψιμου πολιτιστικού τουριστικού και εκπαιδευτικού χώρου. Άλλωστε η πολιτιστική κληρονομιά μας έχει δημιουργηθεί κυρίως από πέτρα που λατομήθηκε κατά την αρχαιότητα από χιλιάδες μικρά και μεγαλύτερα λατομεία.
Τα λατομεία πέτρας της αρχαιότητας σε μεγάλο βαθμό δυσδιάκριτα και απροστάτευτα έχουν ξεχαστεί ως αρχαιολογικοί τόποι – κλειδιά, πλούσιοι σε ίχνη μεγάλης σημασίας, για την εμπεριστατωμένη μελέτη και κατανόηση των κοινωνικών συνθηκών και των τεχνολογικών μεθόδων παλαιότερων εποχών.
Πολλά απ’ αυτά, μάλιστα έχουν καταστραφεί από μεταγενέστερες δραστηριότητες. Απαιτείται άμεσα μία προσπάθεια σε όλους τους αρχαίους λατομικούς τόπους ώστε να καταγραφούν στοιχεία σχετικά με τη λατόμευση, με το τότε οδικό δίκτυο μεταφοράς των προϊόντων εξόρυξης, τις λιμενικές εγκαταστάσεις, τους καταυλισμούς των λατόμων κ.α., με ότι δηλαδή συνιστά αυτό που μπορεί να χαρακτηριστεί ως λατομικό τοπίο.
Στο βίντεο, ο αρχιτέκτονας Δημήτριος Καραγκούνης, Επίτιμος Προϊστάμενος του Τμήματος Αρχαιολογικών Έργων και Μελετών της ΕΦΑΛΑΡ σχολιάζει την σημερινή κατάσταση του ευρύτερου λατομικού χώρου και προτείνει…..
Περισσότερες πληροφορίες στο βιβλίο Αρχαίο θέατρο Λάρισας… τα μάρμαρα μιλούν των Αθ.Τζιαφάλια και Δημ.Καραγκούνη το οποίο διατίθεται από την Πινακοθήκη Λάρισας και το βιβλιοπωλείο του κ. Αχιλλέα Καλτσά στη Λάρισα. Επίσης περισσότερες πληροφορίες για το Αρχαίο θέατρο Λάρισας στη συνέντευξη του κ. Δημήτρη Καραγκούνη στη LarissaPress
