H Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου εγκαινίασε τις εργασίες του διήμερου συνεδρίου, που διοργανώνουν το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, το Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων και «Το Βήμα», με θέμα «Μεταπολίτευση 1974-2024: 50 χρόνια ελληνική εξωτερική πολιτική».
Αναφερόμενη στη σημερινή μεταβατική και ασταθή εποχή, με γεγονότα ανατρεπτικά και ρυθμούς που πολλές φορές μας υπερβαίνουν, η κ. Σακελλαροπούλου υπογράμμισε ότι «η εξωτερική πολιτική και η διαχείριση των εθνικών θεμάτων απαιτεί μείζονες συναινέσεις στο εσωτερικό, μακριά από μικροπολιτικές σκοπιμότητες, και συνέργειες στο εξωτερικό» και πρόσθεσε: «Η εθνική κυριαρχία, η εδαφική ακεραιότητα και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα ποτέ δεν τέθηκαν και δεν πρόκειται να τεθούν υπό διαπραγμάτευση». Υποστήριξε, επίσης, ότι «το διεθνές δίκαιο, είναι η προσφορότερη μέθοδος που επιλέγουν ώριμες και ισχυρές δημοκρατίες, όπως η Ελλάδα, για την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών στις διεθνείς τους σχέσεις» και τόνισε ότι «από την ενότητα, τη σύμπνοια και την αγαστή συνεργασία αντλούν η Ελλάδα και η Ευρώπη σήμερα τη δύναμη και την πίστη τους για την ειρήνη, την πρόοδο και την ευημερία».
Ειδικότερα, κατά την εναρκτήρια ομιλία της, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπογράμμισε ότι «η αποτίμηση της Μεταπολίτευσης, μιας μακράς περιόδου πρωτόγνωρης ομαλότητας για τη χώρα μας, περιλαμβάνει τους πιο σημαντικούς σταθμούς στην εξωτερική μας πολιτική. Σταθμοί που αποδείχθηκαν καθοριστικοί και για την εσωτερική πολιτική και την κοινωνία μας, καθώς η θέση της Ελλάδας εδραιώθηκε ανάμεσα στα προηγμένα κράτη της Ευρώπης».
Σημείωσε, επίσης, ότι «ιδρυτική στιγμή της Μεταπολίτευσης συνιστά μια εθνική τραγωδία, το πιο βαθύ τραύμα του ελληνισμού, που παραμένει ανοικτό. Η παράνομη τουρκική εισβολή και κατοχή στην Κύπρο μας θυμίζει με επώδυνο τρόπο την ευθύνη και το χρέος μας για τη λύση του κυπριακού ζητήματος, στη βάση των Αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Ελλάδα και Κύπρος παραμένουν σταθερά προσηλωμένες σε αυτή την κατεύθυνση, δίχως καμία υποχώρηση στην κυριαρχία και τα κυριαρχικά τους δικαιώματα».
Όπως είπε, «το σπουδαιότερο και πιο επιδραστικό επίτευγμα της χώρας μας στη Μεταπολίτευση υπήρξε η ένταξη στη σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση και, ακολούθως, στην Ευρωζώνη. Η συμμετοχή μας στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση δεν αποτελεί απλώς ορόσημο για την εξωτερική μας πολιτική και τις διεθνείς μας σχέσεις. Στην πραγματικότητα καθόρισε, όσο κανένα άλλο γεγονός, και άλλαξε την καθημερινή ζωή των Ελλήνων, συνέβαλε αποφασιστικά στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και την εμπέδωση του αλληλένδετου χαρακτήρα της ευρωπαϊκής και της ελληνικής ταυτότητας. Υπήρξε μια αλλαγή παραδείγματος στη σύγχρονη ιστορία μας, καθώς εδραίωσε τον πολιτικό, κοινωνικό και αξιακό μας ορίζοντα. Η Ευρώπη δεν νοείται δίχως την Ελλάδα και η Ελλάδα είναι αναπόσπαστο μέρος της, όχι μόνο ιστορικά, αλλά και ενεργά, ως ισότιμος εταίρος και πυλώνας της Ένωσης στην περιοχή των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου».
Ακολούθως, ανέφερε ότι «η χώρα μας σφυρηλάτησε αυτές τις δεκαετίες τις συμμαχίες της με συνέπεια και συνοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στο ΝΑΤΟ, μετά την επάνοδό της στο στρατιωτικό του σκέλος, στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και σε άλλα διεθνή όργανα. Κατά την περίοδο της Μεταπολίτευσης, η Ελλάδα εξελέγη δύο φορές μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Αποτελεί συμβαλλόμενο μέρος στις σημαντικότερες διεθνείς συμβάσεις, όπως η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας και τα Σύμφωνα των Ηνωμένων Εθνών περί προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Πετύχαμε, με επιμονή και σχέδιο, πολλά, με κορυφαία στιγμή για τα εθνικά μας συμφέροντα την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, υπό την ελληνική προεδρία».
Ταυτόχρονα, υποστήριξε ότι «η εξωτερική πολιτική της χώρας μας υπαγορεύτηκε τόσο από τον ρεαλισμό και τη συνειδητοποίηση των κρίσιμων γεωπολιτικών και στρατηγικών στοιχημάτων όσο και από την αταλάντευτη προσήλωση στην υπεράσπιση των θεμελιωδών αξιών του πολιτισμού μας και της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Με αυτή την πυξίδα, η Ελλάδα κατέστη δύναμη περιφερειακής σταθερότητας και ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή και παρέχει υποστήριξη στην ευρωπαϊκή πορεία των βαλκανικών κρατών, σύμφωνα με το ενωσιακό πλαίσιο, την αρχή της αιρεσιμότητας και την τήρηση των διεθνών δεσμεύσεων. Η καταδίκη της ρωσικής εισβολής και η υποστήριξη της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας επιβεβαίωσε για ακόμη μια φορά πως η Ελλάδα τηρεί απαρέγκλιτα στάση αρχών, ευρισκόμενη αδιάλειπτα στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Ως εκ τούτου, αποδοκιμάζει αταλάντευτα την παράνομη επιθετικότητα, οποιαδήποτε απόπειρα αμφισβήτησης των συνόρων και κάθε αναθεωρητική τάση».
Στο ίδιο πλαίσιο, επισήμανε ότι «η Ελλάδα επεδίωξε σταθερά, καθ’ όλη τη διάρκεια της μεταπολιτευτικής περιόδου, σχέσεις καλής γειτονίας με όλες τις χώρες της περιοχής μας. Παρά τις κατά καιρούς κρίσεις και προκλήσεις από την πλευρά της Τουρκίας, η χώρα μας επέδειξε ειλικρινή προσήλωση στον διάλογο, ως μέσο για την αντιμετώπιση των προβλημάτων και την οικοδόμηση ενός μέλλοντος ειρήνης και ευημερίας για τους δύο λαούς. Το διεθνές δίκαιο, άλλωστε, όπως και οι θεσμοί της διεθνούς δικαιοταξίας, δεν είναι το καταφύγιο των αδυνάτων, όπως ορισμένοι διατείνονται, αλλά αντίθετα η προσφορότερη μέθοδος που επιλέγουν ώριμες και ισχυρές δημοκρατίες, όπως η Ελλάδα, για την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών στις διεθνείς τους σχέσεις. Ταυτόχρονα, ουδέποτε αποδεχθήκαμε επικίνδυνα αναθεωρητικά δόγματα, απειλές χρήσεως βίας ή παράνομα τετελεσμένα επί του εδάφους. Η εθνική κυριαρχία, η εδαφική ακεραιότητα και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα ποτέ δεν τέθηκαν και δεν πρόκειται να τεθούν υπό διαπραγμάτευση».
Παράλληλα, υπογράμμισε, ότι «η επιστροφή στο παρελθόν και ο επετειακός απολογισμός είναι μια ευκαιρία για αναστοχασμό. Η μεταπολιτευτική μας εμπειρία, έντονη και βιωμένη, λειτουργεί ως βάση για να σκεφτούμε σήμερα το μέλλον μας σε μια επισφαλή και ρευστή συγκυρία. Η θεσμική και αξιακή παρακαταθήκη των 50 ετών είναι το πολύτιμο εφόδιό μας για να αντιμετωπίσουμε τις σύγχρονες προκλήσεις. Η ευθύνη απέναντι στην πατρίδα μας, η φροντίδα και η αλληλεγγύη για τις παρούσες και τις μελλοντικές γενιές, στις οποίες λογοδοτούμε, προϋποθέτει συνεχή εγρήγορση, αυτοπεποίθηση και συντονισμένη με τους εταίρους μας δράση απέναντι στις μείζονες κρίσεις του καιρού μας».
Ταυτόχρονα, παρατήρησε ότι «η πολιτική, στο εσωτερικό και διεθνώς, ανάγεται ολοένα και περισσότερο σε μια πολυδιάστατη και πολυπρισματική άσκηση, που συναρτάται με τα πιο κρίσιμα πεδία για τη διασφάλιση της ασφάλειας των πολιτών σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης. Προϋποθέτει ανάληψη πρωτοβουλιών και σχεδιασμό διεθνών πολιτικών για τη διαφύλαξη των συνόρων, με σεβασμό στο ανθρωπιστικό δίκαιο, την προστασία του περιβάλλοντος, απέναντι στην καταστροφική κλιματική αλλαγή, και της δημόσιας υγείας ενόψει ενδεχόμενων νέων πανδημιών, την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και των πολλαπλών επιπτώσεών της, ιδίως για τους πιο ευάλωτους. Αφορά εν τέλει τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και την ποιότητα της δημοκρατικής μας συνύπαρξης, πολιτικής και κοινωνικής. Την ανάσχεση της πεποίθησης πολλών στην Ευρώπη ότι έχουμε περάσει ανεπιστρεπτί σε μια περίοδο οπισθοδρόμησης».
Καταλήγοντας, η κ. Σακελλαροπούλου τόνισε ότι «ζούμε σε μια εποχή μεταβατική και ασταθή, με γεγονότα ανατρεπτικά και ρυθμούς που πολλές φορές μας υπερβαίνουν. Το μήνυμά της, όμως, είναι καθαρό, άμεσο και επείγον: κανένα κράτος δεν μπορεί από μόνο του να απαντήσει στις συνεχείς και πολλαπλές απειλές. Αυτές ξεπερνούν τα εθνικά σύνορα και επιδρούν οριζόντια στις κοινωνίες μας, καθώς θέτουν σε δοκιμασία τις βασικές μας σταθερές. Η εξωτερική πολιτική και η διαχείριση των εθνικών θεμάτων απαιτεί μείζονες συναινέσεις στο εσωτερικό, μακριά από μικροπολιτικές σκοπιμότητες, και συνέργειες στο εξωτερικό. Οι εθνικές μας επιτυχίες αυτό καταδεικνύουν και μας διδάσκουν. Από την ενότητα, τη σύμπνοια και την αγαστή συνεργασία αντλούν η Ελλάδα και η Ευρώπη σήμερα τη δύναμη και την πίστη τους για την ειρήνη, την πρόοδο και την ευημερία».
