«Καμπανάκι» από την Frontex για τις 12 ανοικτές υποθέσεις επαναπροωθήσεων μεταναστών – Οι συστάσεις προς την Ελλάδα και οι επιπτώσεις
Tη χρηματοδότηση από τη Frontex κινδυνεύει να χάσει η Ελλάδα, καθώς ο οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα σύνορα διερευνά 12 ανοικτές υποθέσεις πιθανών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μεταναστών στα σύνορά της.
Η Ελλάδα κατέχει τον υψηλότερο αριθμό εν εξελίξει ερευνών ανά χώρα σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η πλειονότητα των ανοικτών υποθέσεων σχετίζεται με φερόμενες αναγκαστικές απομακρύνσεις χιλιάδων ανθρώπων από Έλληνες αξιωματούχους του λιμενικού στα χερσαία σύνορα και στη θάλασσα. Η πρακτική, γνωστή ως pushbacks, είναι παράνομη σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και το διεθνές δίκαιο και η Αθήνα έχει ήδη τιμωρηθεί από ευρωπαϊκό δικαστήριο.
Όπως μεταδίδει το Politco, η Frontex δήλωσε ότι θα υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις προς την Ελλάδα για να τις εφαρμόσει – με πιθανές επιπτώσεις σε περίπτωση που αγνοηθούν.
«Ο εκτελεστικός διευθυντής της Frontex δήλωσε ότι αναμένει να εφαρμοστούν όλες αυτές οι συστάσεις. Διαφορετικά, θα εξέταζε το ενδεχόμενο να μειώσει ή να περικόψει τη χρηματοδότηση για τα συγχρηματοδοτούμενα περιουσιακά στοιχεία», δήλωσε ο Κρις Μπορόφκσι, εκπρόσωπος της συνοριακής υπηρεσίας της ΕΕ Frontex. Τα εν λόγω συγχρηματοδοτούμενα περιουσιακά στοιχεία αφορούν έναν αριθμό σκαφών της ελληνικής ακτοφυλακής.
Αξιωματούχοι της ελληνικής ακτοφυλακής και της ελληνικής κυβέρνησης δεν ανταποκρίθηκαν σε αίτημα για σχολιασμό.
Τον Ιανουάριο του 2025, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε τις ελληνικές αρχές ένοχες για τη διενέργεια συστηματικών επαναπροωθήσεων μεταναστών και την παραβίαση του δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τη διαδικασία αυτή. Η ΕΕ έχει προηγουμένως καλέσει την Ελλάδα να διερευνήσει τους ισχυρισμούς για εγκατάλειψη μεταναστών στη θάλασσα και για απελάσεις από τις αρχές της.
«Θέτουμε τώρα τα θεμελιώδη δικαιώματα στο επίκεντρο αυτών των διαπραγματεύσεων. Στο παρελθόν, αυτή η συζήτηση γινόταν προς το τέλος των διαπραγματεύσεων, οπότε ήταν κατά κάποιο τρόπο δευτερεύον ζήτημα, αλλά τώρα είναι πραγματικά ο πυρήνας αυτών των διαπραγματεύσεων», δήλωσε ο Μπορόφσκι.
Το 2023, πιστεύεται ότι εκατοντάδες μετανάστες έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα, όταν ένα αλιευτικό σκάφος βυθίστηκε στις ακτές της νότιας χερσονήσου της Ελλάδας, ενώ προσπαθούσε να φτάσει στην Ευρώπη από τη Λιβύη. Ο Έλληνας Συνήγορος του Πολίτη Ανδρέας Ποττάκης συνέστησε ανεξάρτητη έρευνα για το ναυάγιο, αφού η ελληνική ακτοφυλακή αρνήθηκε ρητά να διεξάγει τη δική της, παρά τις πιέσεις της Frontex. Η ανεξάρτητη έρευνα συνέστησε πειθαρχική δίωξη για οκτώ Έλληνες λιμενικούς που εμπλέκονται στο περιστατικό.
Ο υπεύθυνος θεμελιωδών δικαιωμάτων της Frontex, Jonas Grimheden, συνέστησε στη συνέχεια την προσωρινή αναστολή των δραστηριοτήτων του οργανισμού στην Ελλάδα.
Αρνείται τους ισχυρισμούς η ελληνική κυβέρνηση
Η ελληνική κυβέρνηση έχει αρνηθεί τους ισχυρισμούς.
«Πρέπει πραγματικά να συνεργαστούμε για να συνεχίσουμε να βελτιώνουμε τη συνεργασία μας με τρόπους που να είναι αποτελεσματικοί», δήλωσε ο Μπορόφσκι.
«Υπάρχουν αυτές οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, η προστασία των συνόρων αλλά και η προστασία των αξιών μας, η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ο σεβασμός της αξιοπρέπειας των ανθρώπων με τους οποίους έχουμε να κάνουμε».
Η μετανάστευση παραμένει ένα εξαιρετικά αμφιλεγόμενο πολιτικό ζήτημα στην Ευρώπη. Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφέρει το ρεπορτάζ του Politico, διόρισε πρόσφατα «τον πρώην ακροδεξιό ακτιβιστή φοιτητή Μάκη Βορίδη» επικεφαλής του υπουργείου Μετανάστευσης και «ο ίδιος έχει εντείνει την αντιμεταναστευτική ρητορική». Σε συνάντηση Ευρωπαίων ηγετών τον Μάρτιο, ο Μητσοτάκης δήλωσε ότι η Ελλάδα θα ηγηθεί των προσπαθειών της ΕΕ για την εντατικοποίηση των επιστροφών μεταναστών.
Τα προκαταρκτικά στοιχεία της Frontex αποκαλύπτουν σημαντική μείωση των παράτυπων διελεύσεων στα σύνορα το 2024, το χαμηλότερο επίπεδο από το 2021.
«Οι προσπάθειες και η παρουσία της Ευρώπης είναι απαραίτητες και κάθε είδους ταχεία απόσυρση θα έθετε επίσης σε κίνδυνο τις επιχειρήσεις διάσωσης στην περιοχή. Πρόκειται για μια πολύ περίπλοκη και δύσκολη απόφαση. Υπάρχουν άλλοι τρόποι για να το αντιμετωπίσουμε και ένας από αυτούς είναι η μείωση της χρηματοδότησης», πρόσθεσε ο Μπορόφσκι.
