Στην πρώτη θέση της παγκόσμιας κατάταξης τυριών βρέθηκε η γραβιέρα Νάξου, σύμφωνα με τη διεθνή γαστρονομική πλατφόρμα Taste Atlas, επιβεβαιώνοντας τη διεθνή αναγνώριση ενός προϊόντος που αποτελεί σύμβολο της ελληνικής τυροκομικής παράδοσης.
Η διάκριση αυτή έρχεται να επισφραγίσει τη μακρόχρονη φήμη της γραβιέρας ΠΟΠ Νάξου, ενός τυριού άρρηκτα συνδεδεμένου με τη γαστρονομική ταυτότητα της Νάξος και την τοπική αγροτική οικονομία. Η κατάταξη του Taste Atlas βασίζεται σε διεθνείς αξιολογήσεις, ιστορικά δεδομένα και ποιοτικά γευστικά χαρακτηριστικά, κατατάσσοντας τη γραβιέρα Νάξου ως σημείο αναφοράς σε παγκόσμιο επίπεδο.
Σε δηλώσεις του στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου, Δημήτρης Καπούνης, απέδωσε τη διάκριση στους ανθρώπους της παραγωγής: «Η επιτυχία αυτή ανήκει στους κτηνοτρόφους, τους τυροκόμους, τους εργαζόμενους και τη διοίκηση της Ένωσης, αλλά και στους καταναλωτές που στηρίζουν και εμπιστεύονται τη Γραβιέρα ΠΟΠ Νάξου».
Σήμερα, η γραβιέρα Νάξου εξάγεται σε 18 χώρες, με τον σχεδιασμό να προβλέπει επέκταση σε περισσότερες αγορές από τις αρχές του επόμενου έτους. Παρ’ όλα αυτά, οι εξαγωγές παραμένουν χαμηλότερες σε σχέση με το παρελθόν, λόγω της απώλειας της ρωσικής αγοράς και της μείωσης της παραγωγής γάλακτος. Τα τελευταία έξι χρόνια καταγράφεται πτώση περίπου έξι τόνων γάλακτος ημερησίως, εξέλιξη που συνδέεται με το αυξημένο κόστος, τη λειψυδρία και τη σταδιακή αποχώρηση παραγωγών από τον κλάδο.
Παρά τις δυσκολίες, το 2025 η παραγωγή γάλακτος και τυροκομικών προϊόντων στη Νάξο διατηρήθηκε στα ίδια επίπεδα με το 2024, παρουσιάζοντας μάλιστα μικρή άνοδο. Όπως επισημαίνει ο κ. Καπούνης, η σταθερότητα αυτή οφείλεται στην ενίσχυση και ανανέωση του ζωικού κεφαλαίου με ζώα αναπαραγωγής, χωρίς την οποία η εικόνα θα ήταν σαφώς αρνητικότερη.
Η συνολική παραγωγή ανέρχεται σε περίπου 1.400 τόνους, εκ των οποίων οι 1.200 τόνοι αφορούν τη γραβιέρα ΠΟΠ Νάξου και οι υπόλοιποι προϊόντα όπως γάλα, γιαούρτι και άλλα τυριά. Η παραγωγή βασίζεται τόσο σε αγελαδινό όσο και σε αιγοπρόβειο γάλα, με το αγελαδινό να παρουσιάζει ελαφρά ανοδική τάση, υπό την απειλή όμως των ακραίων καιρικών φαινομένων.
Σοβαρά προβλήματα στην πατάτα Νάξου
Αντίθετα, ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η εικόνα της πατάτας Νάξου. Η έλλειψη νερού και κρίσιμων υποδομών έχει οδηγήσει σε δραστική μείωση της παραγωγής. Ενδεικτικά, ενώ ο αρχικός στόχος για τη φθινοπωρινή καλλιέργεια ήταν οι 1.500 τόνοι, οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι η παραγωγή δύσκολα θα ξεπεράσει τους 600 τόνους, με αρνητικές προοπτικές και για την εαρινή περίοδο εφόσον δεν βελτιωθούν οι συνθήκες.
Παράλληλα, έντονο πλήγμα δέχεται το προϊόν από τη διακίνηση «μαϊμού» πατάτας Νάξου, κυρίως εισαγόμενης από το εξωτερικό. Για την προστασία του brand, η Ένωση έχει ξεκινήσει διαδικασίες πιστοποίησης της προέλευσης σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με στόχο τη θωράκιση του προϊόντος.
Στη Νάξο δραστηριοποιούνται σήμερα περίπου 600 κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, ενώ η Ένωση απασχολεί 130 εργαζόμενους. Στρατηγικός στόχος παραμένει η αύξηση της διαθέσιμης πρώτης ύλης, μέσω ιδιόκτητης μονάδας εκτροφής ζώων αναπαραγωγής, ώστε να ενισχυθεί η παραγωγή τυριού και να ανοίξει ο δρόμος για μεγαλύτερη εξαγωγική παρουσία τα επόμενα χρόνια.
